Na początek zmuszony jestem podzielić się bardzo ważną informacją… otóż obowiązuje pewna twarda zasada, że w przypadku zdiagnozowania i aktualnego leczenia jakiegoś przewlekłego problemu zdrowotnego, decyzja o włączeniu jakiegokolwiek nowego środka, nawet odżywki czy suplementu diety, powinna być podejmowana po konsultacji z lekarzem prowadzącym i po uzyskaniu jego aprobaty.
A do tego typu problemów zdrowotnych należą bez wątpienia cukrzyca i hipercholesterolemia. Proszę więc moje uwagi traktować raczej jako luźne sugestie, które należy skonsultować z lekarzem prowadzącym lub dietetykiem medycznym.
Oczywiście odpowiedni udział białek w diecie osoby chorującej na cukrzycę i hipercholesterolemię jest niezwykle istotny. Najprawdopodobniej znacznie istotniejszy, niż by się mogło wielu z nas wydawać. Jeżeli chodzi o cukrzycę, to w badaniach dowiedziono, że odpowiednio wysokie spożycie białek ułatwia kontrolę glikemii (poziomu cukru we krwi). Po pierwsze bowiem, jak uważają specjaliści, peptydy oraz kompleksy aminokwasowe pochodzące z białek wspomagają wydzielanie i aktywność insuliny, po drugie zaś ułatwiają utrzymanie odpowiedniej masy mięśni, które są najważniejszym konsumentem glukozy spośród wszystkich tkanek naszego organizmu. Jeżeli natomiast chodzi o cholesterol, to w tym przypadku badania z kolei udowodniły, że niektóre białka (głównie roślinne i serwatkowe) obniżają poziom frakcji złego cholesterolu oraz hamują ich utlenianie, co jest cechą jeszcze ważniejszą, albowiem za problemy sercowo-naczyniowe nie tyle odpowiada poziom cholesterolu, co stopień jego utleniania. W odniesieniu do białek serwatkowych przykładowo ustalono, że takie ich właściwości przeciwcholesterolowe uzależnione są od wysokiego poziomu zawartej w nich laktoferyny i cysteiny.
Formalnie każde białko ma zerowy indeks glikemiczny. A to z tego powodu, że indeks glikemiczny dotyczy tylko produktów spożywczych, zwierających w swoim składzie przyswajalne węglowodany. W praktyce jednak indeks glikemiczny odżywek wysokobiałkowych, chociaż bardzo niski, będzie większy od zera, albowiem zarówno koncentraty, jak też izolaty białkowe zawierają zazwyczaj jakieś resztkowe ilości przyswajalnych węglowodanów (koncentraty – większe, izolaty – mniejsze). Dla kontroli glikemii w przypadku cukrzycy będzie to szczegół zasadniczo pomijalny, jeżeli oczywiście nie będzie to odżywka wysokobiałkowa, do której dodano cukier lub hydrolizat skrobi kukurydzianej jako środek słodzący lub jakąś inną formę węglowodanów w celu poprawy transportu aminokwasów białkowych do mięśni. Dlatego trzeba w tej sytuacji uważnie czytać etykiety; najkorzystniejsze dla cukrzyka będą odżywki białkowe oparte na izolatach białkowych, wolne od dodatku cukru czy innych form przyswajalnych węglowodanów.
Większe znaczenie od indeksu glikemicznego ma w przypadku wykorzystania odżywek wysokobiałkowych jako źródła białka w diecie diabetyka tzw. indeks insulinowy. Chodzi w nim o to, w jakim stopniu po spożyciu danego pokarmu wzrasta we krwi poziom insuliny. Otóż niektóre białka, a w pierwszej kolejności białka serwatkowe, obdarzone są zdolnością pobudzania wydzielania i poprawiania aktywności insuliny. Jak dowodzą badania, ten efekt działania białka serwatkowego utrzymuje się nawet w przypadku insulinooporności oraz zaawansowanej cukrzycy typu 2. Generalnie efekt ten jest dla zdrowia bardzo korzystny, albowiem spożyte białko serwatkowe, zwiększając poziom i aktywność insuliny, obniża poziom glikemii po posiłkowej i ogólnie ułatwia kontrolę glikemii. Regularne spożycie białek serwatkowych zapobiega też rozwojowi insulinooporności i cukrzycy typu 2, albowiem obniża poziom glukozy i insuliny na czczo. Niemniej diabetyk, myślący o uzupełnianiu białka pokarmowego odżywkami wysokobiałkowymi, powinien być świadomy tego faktu, albowiem spożyte białko serwatkowe może sumować efekty swojego działania obniżającego poziom cukru z przyjmowanymi lekami przeciwcukrzycowymi, co mogłoby potencjalnie doprowadzić do nazbyt dużego spadku poziomu glukozy we krwi. Dlatego też w przypadku cukrzycy bezpieczniej będzie chyba korzystać ze wszystkich innych odżywek wysokobiałkowych, poza tymi opartymi o białka serwatkowe. No chyba, że ktoś planuje, co robi wielu pod kontrolą lekarza, obniżać z wolna dawki leków przeciwcukrzycowych, przechodząc na kontrolę glikemii jedynie za pomocą diety i aktywności ruchowej; dla takich osób najkorzystniejsze z odżywek białkowych będą oczywiście te oparte o izolaty białek serwatkowych.
